اسانس از واژه فرانسوی Essence به زبان فارسی وارد شده است و در زبان انگلیسی هم با همین املا و با تلفظ متفاوت استفاده می شود.اسانس Essence از لحاظ لغوی به معنای جوهر، ماهیت و عنصر وجودی است. در یونان باستان فلاسفه بزرگ آن دوران معتقد بودند که جهان هستی از چهار عنصر (اسانس) باد آب خاک و آتش به وجود آمده و هر کدام از این ها یک عنصر بودند که در فارسی از آن ها به عنوان عناصر چهارگانه یا اربعه یاد می شود. فیثاغورس و ارسطو علاوه بر این عناصر چهارگانه معتقد به عنصر پنجمی هم بودند که نام آن را اتر Ether به معنای آسمان گذاشتند که در ادامه متوجه خواهسد شد که این عنصر پنجم همان اسانس های طبیعی بودند
وقتی صحبت از اسانس میشود ممکن است موارد مختلفی به ذهن ما خطور کند بذارید خیال تان را راحت کنم در این مقاله با معنی صحیح اسانس و تنوع آن کامل آشنا می شوید پس با ما در ادامه همراه باشید.
اسانس های طبیعی یا اسنشیال اویل ها
از نام های دیگر این اسانس ها میتوان به اسانس فرار گیاهی یا اسانس روغنی گیاهان اشاره کرد
اسانس طبیعی که همان اسنشیال اویل ها هستند و اکثرا از گلبرگ ها برگ و میوه ها به روش های مختلفی استخراج می شوند.در واقع اسنشیال اویل ها جوهره گیاهان هستند و از صدها ماده موثره گیاه تشکیل می شوند این مواد آبگریز فرار و بصورت روغنی بوده و دارای خواص درمانی متفاوتی می باشند.به بیان دیگر عطر و بوی گیاهان اسانس طبیعی آنها هستند و البته همه گیاهان اسانس ندارند و فقط بعضی از آنها دارای عطر هستند که دلیل این امر هنوز مشخص نیست و از اسرار طبیعت می باشد.
اسانس گیاهان دارویی
اسانس گیاهان دارویی مخلوطی از ترکیبات شیمیایی هستند که دارای مواد با وزن مولکولی کمتری هستند، مانند الکل ها، پلی فنل ها، ترپنوئیدها، ترکیبات کربونیل و ترکیبات آلیفاتیک که سبب ایجاد رایحه در اسانس می شوند و دارای خواص بیولوژیکی هستند. اسانس گیاهان دارویی در طول تاریخ به عنوان دارو و مرهم استفاده شده است. امروزه اسانس های طبیعی به دلیل داشتن خواص ضد باکتری، ضد قارچ، ضد ویروسی، ضد انگلی، ضد دیابت، ضد سرطان (سیتوتوکسیک)، دافع حشرات، صنایع غذایی (طعم‌دهنده) به‌عنوان یک داروی جایگزین در صنایع مختلف مانند داروسازی، کشاورزی، بهداشتی و صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارند.جداسازی، شناسایی و اجزای اصلی اسانس ها اهمیت ویژه ای دارد. ترکیبات منفرد موجود در مخلوط اسانس ها مانند تیمول، کافور، لیمونن، α-پینن، ترپینولن، منتول، منتون و غیره دارای خواص بیولوژیکی گسترده ای هستند. از نظر تجاری، مواد شیمیایی و مصنوعی هنوز به طور گسترده ای برای اعمال فعالیت های بیولوژیکی استفاده می شوند. با این حال،اسانس گیاهان دارویی که از منابع طبیعی استخراج می شوند در مقایسه با مواد شیمیایی مصنوعی برای سلامت انسان و محیط زیست موثرتر و ایمن تر هستند. به عنوان مثال اسانس رزماری ،اسانس نعنا و اسانس لاوندر،اساسن لیمو اسانس زعفران و حتی اسانس شکلات هریک میتوانند به دو روش استخراج شوند اما فواید استخراج از منابع اصلی و طبیعی هر یک ویژه و منحصر به فرد است.در مقاله اسانس میوه میخوانیم که بعضی منابع طبیعی دارای اسانس نیستند .به عنوان مثال اسانس سیب ،اسانس عسل و بسیاری از اسانس های پودری در واقع اسانس های مصنوعی هستند.
اسانس گیری :
روش های متفاوتی برای اسانس گیری ، استخراج اسانس های طبیعی (اسنشیال اویل ها)وجود دارد. ک متداول ترین روش اسانس گیری استخراج به روش تقطیر با بخار آب، پرس سرد، استخراج با حلال و روش استخراج با گاز کربن دی اکسید است که این روش اخیرا در حال گسترش می باشد.
تقطیر با بخار پرکاربردترین روش برای استخراج اسانس گیاهی است. نسبت اسانس های استخراج شده با تقطیر با بخار آب 93 درصد است و 7 درصد باقی مانده را می توان با روش های دیگر استخراج کرد.
اصولاً گیاه خشک را در آب جوش قرار می دهند یا با بخار آب حرارت می دهند (شکل 1). گرمای اعمال شده عامل اصلی ترکیدن و شکستن ساختار سلول های گیاهی است. در نتیجه، ترکیبات معطر یا اسانس های مواد گیاهی آزاد می شوند
دمای حرارت دادن باید به اندازه ای باشد که سلول گیاهی تجزیه شود و ترکیب معطر یا اسانس آزاد شود.
در روش دیگر که پرس سرد نامیده میشود پوست میوه را در حالیکه از یک تیغه میگذرد رنده می کنند و سلول های حاوی اسانس در این پروسه می ترکد سپس میوه را تحت فشار قرار میدهند تا آب و اسانس میوه از آن خارج شودُ در این حالت اسانس به دلیل سبک تر بودن به سطح آب میوه می آید و از طریق سانتریفیوژ جدا میشود.
استخراج با حلال(شکل 2) از جمله روش های دیگر اسانس گیری است.این روش برای گل شکننده یا ظریف که در برابر گرمای تقطیر بخار مقاوم نیستند استفاده می شود. حلال های مختلف از جمله استون، هگزان، اتر نفتی، متانول یا اتانول را می توان برای استخراج استفاده کرد.استخراج به این صورت است که حلال بر روی گلبرگ ها و جوانه ها ریخته شده و اسانس در حلال حل میشود سپس برای استخراج اسانس حرارت داده می شود و سپس فیلتر می شود. پس از آن، توسط تبخیر حلال غلیظ می شود. ترکیب باقی ماانده رزین (رزینوئید) یا ترکیبی از موم، عطر و اسانس است. این ترکیب در واقع ماده ی نیمه جامدی است که از آن به عنوان کانکرت یاد می شود.کانکرت سپس با الکل خالص مخلوط می شود تا اسانس استخراج شود و در دمای پایین تقطیر شود. الکل عطر را جذب می کند و وقتی الکل تبخیر شد، روغن مطلق معطر(اسانس) باقی می ماند.نهایتا محصولی که به دست می آید ابسولوت نامیده میشود که شامل اسانس و میزان کمی حلال است.
مزیت این روش اسانس گیری این است که در دما و فشار پایین رخ می دهد و امکان این را می دهد که عطر خالص گیاه گرفته شود که این موضوع برای عطرسازان بسیار جذاب است.
با این حال، این روش یک فرآیند نسبتا وقت گیر است، و ممکن است به دلیل ماندن بعضی ترکیبات شیمیایی داخل اسانس سبب تحریک و حساسیت پوست شود.
اسانس های سنتزی یا مصنوعی
در قرن گذشته، سنتز محصولات طبیعی از طریق سنتز شیمیایی و نیروی محرکه اصلی برای کشف واکنش‌پذیری شیمیایی جدید، ارزیابی تئوری‌های فیزیکی آلی، آزمایش قدرت روش‌های مصنوعی موجود، و توانمندسازی زیست‌شناسی و پزشکی بوده است.
اسانس هایی که توسط فرآیندهای شیمیایی و در چندین مرحله تولید می شوند. این روش اولین بار توسط دو شیمیدان متخصص به نام های فردریش ویلهلم هاارمان و فردیناند تیمان آلمانی اختراع شد.
آنها ترکیب شیمیایی اساسی را در پس طعم و بوی منحصر به فرد اسانس وانیل کشف کردند
در واقع متوجه شدند که بوی وانیل از این ترکیب شیمیایی است.
ترکیب با فرمول مولکولی (C8 H8 O3).
پس از آن، آنها یک ساختار مولکولی حاوی 8 کربن، 8 مولکول هیدروژن و 3 مولکول اکسیژن ایجاد کردند.
در قرن بیستم، شیمیدانان اسانس های مصنوعی دیگری مانند اسانس نعناع و اسانس لیمو ساختند. در صنایع غذایی، استفاده از اسانس مصنوعی بسیار پرکاربرد است.
در حالی که بسیاری از ما می دانیم که اسانس وانیل و مواد طعم دار وانیل از غلاف گیاه وانیل می آیند، روش های غیر گیاهی برای ایجاد طعم دهنده های مصنوعی وانیل وجود دارد.
یک ترکیب شیمیایی که در طعم دهنده و رایحه وانیل استفاده می شود از غدد مقعدی سگ آبی می آید. کاستوروم ماده ای است که توسط کیسه ای که بین لگن و پایه دم سگ آبی وجود دارد تولید میشود.
سگ های آبی از این ماده که معمولا قهوه‌ای و چسبناک است به همراه ادرار برای علامت‌گذاری قلمرو خود استفاده می‌کنند. عطر وانیل اغلب به رژیم غذایی پوست و برگ حیوانات نسبت داده می شود.
در ایالات متحده، سازمان غذا و دارو (FDA) کاستوریوم را به عنوان یک افزودنی غذایی تایید می کند.
مطالعه ای در سال 2007 در مجله بین المللی سم شناسی نشان داد که تولید کنندگان حداقل 80 سال است که از کاستوریوم به طور گسترده در غذاها و عطرها استفاده می کنند.
با این وجود استفاده از کاستوریوم در محصولات غذایی رایج امروزه بسیار نادر است، به این دلیل این که جمع آوری این ماده دشوار و بنابراین گران است.
اسانس های خوراکی
عصاره های مصنوعی، اسانس ها و طعم دهنده ها با وارد کردن یک سری ماده موثره به الکل، گلیسرول یا پروپیلن گلیکول مواد طعم دهنده مصنوعی مختلف برای فرموله کردن عصاره، اسانس یا طعمی شبیه به طعم میوه تهیه می شوند.اسانس خوراکی طیف وسیعی از طعم‌دهنده‌ها از جمله اسانس شکلات،اسانس موز،اسانس زعفران،عسل ،گل محمدی قهوه وانیل، لیمو، لیموترش، گیلاس و … را پوشش میدهند.
عصاره وانیل مصنوعی ممکن است با وانیلین سنتز شده، کومارین (اکنون در ایالات متحده و کانادا ممنوع است)، هلیوتروپین، گلیسرول، آب و رنگ کارامل تهیه شود.
طعم توت فرنگی مصنوعی ممکن است حاوی 10، 12 یا بیشتر مواد شیمیایی آلی مصنوعی از جمله آلدئید C16، آلدهید C14، بنزیل استات، متیل آنترانیلات، آمیل استات، آمیل بوتیرات و اتیل پروپیونات، با حلال ها و رنگ های افزوده بر اساس هنر سازنده خاص باشد. مهارت و تجربه در ارائه کامل ترین و واقعی ترین طعم.
برخی از مواد شیمیایی آلی مصنوعی، نوت متمایزی را به طعم‌دهنده‌های سنتزی میدهند، برای مثال، آلیل کاپروت و اتیل بوتیرات به آناناس، بنزآلدئید به بادام، بنزیل بوتیرات به تمشک و سیترال به لیمو.
همه ما با فواید استفاده و انتشار اسانس های طبیعی (اسنشیال اویل ها) آشنا هستیم. خبر هیجان‌انگیز این است که وقتی این اسانس ها را به صورت خوراکی مصرف می‌کنیم، این فرصت را داریم که مزایای آنها را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم.
ترفند استفاده از اسانس های طبیعی در آشپزی این است که زیاد فکر نکنید و فقط دنبال آن بروید. اگر عاشق ریحان تازه هستید، اسانس ریحان را امتحان کنید. اگر واقعا از شیرینی با طعم لیمو لذت می برید، سعی کنید اسانس لیمو را به دستور غذای خود اضافه کنید.
دقت داشته باشید همانطور که قبلا ذکر شد اسانس های طبیعی بسیار غلیظ هستند و فقط مقدار کمی برای ایجاد طعم زیاد کافی است .همچنین قبل از خرید اسانس خوراکی خصوصا از نوع طبیعی آن احتیاط های لازم را انجام داده و اگر دارای شرایط خاصی مانند بارداری هستید با پزشک خود مشورت کنید.
اسانس عطر و ادکلن
عطر و رایحه جز جدایی ناپذیر محصولات آرایشی و بهداشتی است و اغلب به عنوان یک عامل اساسی در انتخاب لوازم آرایشی در بین مصرف کنندگان در نظر گرفته می شود. عطرها همچنین نقش قابل توجهی در پوشاندن بوهای نامطلوب ناشی از اسیدهای چرب، روغن ها و سورفکتانت هایی دارند که معمولاً در فرمولاسیون های آرایشی استفاده می شوند. اسانس ها دارایی های حیاتی در صنعت آرایشی و بهداشتی هستند، زیرا در کنار ایجاد رایحه های مطبوع در محصولات مختلف، می توانند به عنوان نگهدارنده و عامل فعال عمل کرده و به طور همزمان فواید مختلفی را برای پوست ارائه دهند. علاوه بر این،استفاده از مواد طبیعی در عطر وادکلن روند رو به جلو داشته. با توجه به خطرات احتمالی نامطلوب سلامتی مرتبط با مواد شیمیایی اسانس مصنوعی، که از عناصر اصلی محصولات آرایشی هستند، شرکت‌های لوازم آرایشی محبوب عطرهای طبیعی را تأیید کرده و مواد طبیعی با حداقل پردازش را انتخاب کنند. در میان اسانس های طبیعی اسانس عطرهای معروف شامل مرکبات، اسطوخودوس، اکالیپتوس، درخت چای و سایر اسانس های گلی با ماده موثره های لینالول، ژرانیول، لیمونن، سیترونلول و سیترال هستند. آگر میخواهید درباره خرید اسانس عطر و ادکلن اطلاعات بیشتری کسب کنید اینجا را کلیک کنید.
