از آغاز تمدن بشری، انسان ها به فواید اسانس های طبیعی(اسنشیال اویل) پی برده اند. مصریان باستان از این روغن‌ها در جشن‌های تشریفاتی و مومیایی‌سازی استفاده می‌کردند، و در طول تاریخ، این اسانس ها همچنان از ارزش بالایی برخوردار بوده و اغلب به عنوان عطر، هدیه دادن و حتی به عنوان ارز مبادله می‌شدند.محبوبیت اسانس ها در دوران مدرن ما همچنان ادامه دارد. بسیاری از مردم آنها را به صورت موضعی روی پوست می‌مالند یا چند قطره به آب حمام اضافه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از پخش کننده برای پخش کردن رایحه شیرین این اسانس ها در محل کار یا محل زندگی استفاده می‌کنند. با این حال، یک راه عالی دیگر برای لذت بردن از مزایای سلامتی آنها وجود دارد: اضافه کردن اسانس های طبیعی خوراکی به غذا است که سبب خوش طعم شدن آن می شود.
در این مقاله چند مورد از اسانس های طبیعی خوراکی نام برده شده و کاربرد های هر یک ذکر میشود همچنین نکاتی در خرید اسانس های طبیعی با خاصیت خوراکی وجود دارد که در این مقاله مورد بررسی و ارزیابی قرار میگیرد.
منظور از اسانس در این مقاله صرفا اسانس طبیعی (اسنشیال اویل) و خوراکی است.( و نه اسانس های سنتزی و مصنوعی )
اسانس خوراکی آنیسه (Anise (Pimpinella anisum
اسانسی که از زمان رومیان استفاده می شد. این اسانس از گیاهی به نام بادیان یا انیسون استخراج میشود و فواید زیادی دارد.
بر اساس مطالعه ای در مجله Ethnopharmacology این اسانس خوراکی به سلامت دستگاه گوارش کمک می کند زمانی که به صورت خوراکی مصرف شود و همچنین به کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) کمک می کند.
در صورت مصرف خوراکی میل جنسی را تقویت می کند.
به غذاها، از جمله بسیاری از غذاهای پخته شده محبوب، سس ها و موارد دیگر طعم می دهد.
بر اساس یک مطالعه در سال 2016، حافظه را بهبود می بخشد.
فقط با اضافه کردن 2 تا 3 قطره از آن به آب برای غرغره کردن سبب تازگی نفس میشود.
هنگامی که به صورت موضعی روی عضلات یا مفاصل دردناک استفاده شود، درد را تسکین می دهد.
در صورت استنشاق می تواند به سرماخوردگی قفسه سینه و عفونت های تنفسی کمک کند.
اسانس خوراکی برگاموت یا ترنج (Citrus aurantium var. یا Citrus bergamia.)
برگاموت اسانسی است که از مرکبات به دست می آید. از دوران باستان مورد استفاده بوده است. هنگامی که با چای سیاه مخلوط می شود، منجر به ارل گری می شود که یک چای رایج در سراسر جهان است.
اسانس برگاموت بر اساس مطالعه ای در Clinical Nutrition به هضم غذا در افراد مبتلا به بیماری التهابی روده کمک می کند.
بر اساس یک مطالعه در سال 2017 در World Journal Gastroenterology، به درمان کبد چرب کمک می کند.
طبق یک مطالعه در سال 2015، کلسترول را کاهش می دهد و خطر بیماری قلبی را کاهش می دهد.
دارای خواص ضد باکتریایی است . بر اساس یک مطالعه در سال 2016اسانس برگاموت سبب کشتن باکتری اچ پیلوری میشود.باکتری که باعث زخم معده می شود و خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد.
بر اساس مطالعه ای دیگر در مجله Clinical Psychopharmacology، اسانس خوراکی برگاموت عملکرد مغز را در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بهبود می بخشد.
اسانس خوراکی میخک (Syzygium aromaticum)
میخک برگرفته از درخت میخک، بومی جنوب شرقی آسیا و اندونزی است. طبق یک مطالعه در سال 2014، فواید زیادی برای سلامتی دارد، از جمله:
طعم دهنده غذا در محصولات پخته شده، چای و سس
هنگامی که به صورت موضعی روی زخم ها استفاده شود، خواص ضد باکتریایی آن می تواند به جلوگیری از عفونت کمک میکند.
دارای خاصیت تسکین و ضد دردی هنگامی که به صورت موضعی در مفاصل و عضلات دردناک استفاده شود را دارد.
می توان آن را به صورت موضعی روی پوست استفاده کرد تا حشرات را دور نگه دارد، البته برای اینکار حتما باید رقیق شود.
درمان برفک دهان
توجه: اگر از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید.
اسانس خوراکی اکالیپتوس
Eucalyptus globulus، Eucalyptus sideroxylon و Eucalyptus torquate
اکالیپتوس بومی استرالیا است، جایی که بومیان از این گیاه برای کمک به درمان عفونت های سینوسی، عفونت های تنفسی و درد برای قرن ها استفاده می کردند.
مزایای اسانس اکالیپتوس:
طعم دهنده غذا در چای، ژله و سس
بر اساس مطالعات اسانس اکالیپتوس سبب تسکین عفونت دستگاه تنفسی فوقانی میشود . استنشاق اسانس اکالیپتوس علائم عفونت را به حداقل می رساند
اسانس اکالیپتوس دارای خواص ضد باکتریایی است. بر اساس یک مطالعه که در سال 2012 انجام شد .محافظت در برابر عفونت های باکتریایی پوست را هنگام استفاده موضعی ازاسانس اکالیپتوس نشان داد.
دارای خواص ضد قارچی در صورت استفاده موضعی
دئودورانت طبیعی زمانی که به صورت موضعی روی زیر بغل استفاده شود
توجه: اسانس اکالیپتوس در صورت انتشار به خوبی با روغن های اسطوخودوس و لیمو ترکیب می شود.
اسانس خوراکی زنجبیل (Zingiber officinale)
اسانس زنجبیل قرن هاست که از این گیاه در غذاها و همچنین به عنوان اسانس استفاده می شود.زنجبیل فواید زیادی برای سلامتی دارد.
طعم دهنده غذا در محصولات پخته شده، چای، سس، چاشنی و…
به هضم غذا کمک می کند، به ویژه هنگامی که به عنوان چای مصرف شود
طبق مطالعات، اغلب توسط زنان باردار و کسانی که تحت شیمی درمانی برای حالت تهوع هستند استفاده می شود.
اثر ملین
خواص آنتی باکتریال
هنگامی که به صورت موضعی در مفاصل آسیب دیده استفاده شود، خاصیت تسکین درد و ضد التهابی دارد
اسانس خوراکی گریپ فروت (Citrus paradisi)
منشا گریپ فروت در جزیره باربادوس در دریای کارائیب است و ترکیبی از میوه پرتقال و پوملو است. چین در حال حاضر پیشروترین تولید کننده گریپ فروت در جهان است در حالی که ایالات متحده در رتبه دوم قرار دارد. اسانس گریپ فروت از این میوه استخراج می شود و فواید زیادی دارد.
طعم دهنده غذا در چای، سس، محصولات پخته شده و موارد دیگر
بر اساس مطالعه‌ای در سال 2017 در درمان‌های تکمیلی در پزشکی، که نشان داد افرادی که تحت کولونوسکوپی قرار می‌گیرند، با استفاده از اسانس گریپ فروت با دیفیوزر، اضطراب کمتری احساس می‌کنند.
درمان آکنه در صورت استفاده موضعی، به لطف خواص ضد میکروبی آن
اسانس خوراکی اسطوخودوس (Lavandula officinalis)
رایحه شیرین اسطوخودوس یکی از شناخته شده ترین اسانس ها است. اسانس اسطخدوس برای هزاران سال توسط فرهنگ های سراسر جهان به کار گرفته شده است، اولین استفاده ثبت شده آن توسط یونانی ها و رومی ها بوده است. اسانس اسطخدوس دارای کاربردهای زیر است.
طعم دهنده غذا در محصولات پخته شده، گوشت، چای و موارد دیگر
اسانس اسطخدوس به کاهش اثرات تهوع کمک می کند. یک قطره را پشت گوش خود بریزید یا در نظر بگیرید که یک قطره را در دهان یا با یک لیوان کوچک آب بنوشید
به فرآیند گوارش کمک می کند
استنشاق اسطوخودوس می تواند به کاهش سطح استرس جسمی و روحی کمک کند
در صورت استفاده موضعی و استنشاقی به بهبود کیفیت خواب کمک می کند
طبق یک مطالعه در سال 2017، اسطوخودوس فشار خون را پس از جراحی قلب باز کاهش می دهد.
به کاهش درد ناشی از سوختگی کمک می کند. مستقیم بمالید یا با روغن نارگیل مخلوط کنید
برای تسکین علائم اگزما، مستقیماً روی پوست خشک بمالید یا با روغن نارگیل مخلوط کنید
برای کمک به پیشگیری یا درمان آکنه به صورت موضعی استفاده شود
در هنگام ماساژ به تسکین درد عضلات و مفاصل کمک می کند
مطالعه‌ای در سال 2017 در مجله Hand Therapy نشان داد که اسانس اسطوخودوس هنگام استفاده موضعی روی مچ، درد را کاهش می‌دهد و علائم سندرم تونل کارپ را تسکین می‌دهد.
اسانس اسطوخودوس هنگام انتشار به خوبی با اسانس میخک و رزماری ترکیب می شود.
اسانس خوراکی لیمو (Citrus limonum)
لیمو عطری آشنا، ترش و در عین حال شیرین دارد. این اسانس کاربردهای زیادی دارد و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی که دارد در محصولات زیبایی کاربرد فراوانی دارد.
می توان به غذاها از جمله چای، سس، ماست، چاشنی سبزیجات، محصولات پخته شده و بسیاری دیگر اضافه کرد.
مصرف آن با یک لیوان آب می تواند فرآیند گوارش را تحریک کند
خواص آنتی اکسیدانی به کشتن ویروس های موجود در گلو کمک می کند. می توان آن را برای این منظورغرغره کرد.
مخلوط با آب، می تواند برای تمیز کردن ملایم سطوح استفاده شود.
با روغن نارگیل مخلوط شده و روی پوست مالیده می شود، به محافظت در برابر اکسیداسیون کمک می کند.
اسانس لیمو در صورت پخش شدن به خوبی با اسانس اکالیپتوس ترکیب می شود.
اسانس خوراکی پونه کوهی (Origanum vulgare)
پونه کوهی گیاهی گلدار است که اصالتاً متعلق به منطقه مدیترانه است. قرن‌هاست که از آن استفاده میشود و فواید زیادی برای سلامتی دارد.
پونه کوهی از روده در برابر آسیب محافظت می کند و به سلامت روده کمک می کند.
می توان آن را به غذاها از جمله سس، گوشت، سس، چاشنی سبزیجات و موارد دیگر اضافه کرد
مطالعات نشان می دهد که مصرف خوراکی اسانس پونه کوهی از تصلب شرایین یا گرفتگی عروق جلوگیری می کند.
در صورت مصرف خوراکی به مشکلات گوارشی کمک می کند
خواص ضد انگل
بر اساس تحقیقاتی که در Scientific Reports انجام شده است، در برابر عفونت های قارچی محافظت می کند
اسانس خوراکی نعناع فلفلی (Mentha piperita)
نعناع فلفلی گیاهی و اسانسی شناخته شده است. بوی آن تند و تازه است و یکی از اجزای اصلی آن منتول است. از آن به عنوان طعم دهنده در آدامس استفاده می شود. نعناع فلفلی بومی اروپاست و دارای مزایای سلامتی بی شماری است.
اسانس نعناع فلفلی در صورت مصرف خوراکی به بهبود علائم در افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) کمک می کند. می توان آن را به عنوان اسانس در آب یا در فرمول کپسول مصرف کرد.
می توان از آن برای طعم دادن به غذاها و چای استفاده کرد.
می تواند برای سردردهای تنشی زمانی که در پشت گردن و یا بر روی نقاط گیج گاهی مالیده میشود موثر باشد.
استفاده موضعی اسانس نعناع فلفلی می تواند به عفونت قارچی ناخن کمک کند.
یک مطالعه در سال 2012 محافظت در برابر عفونت های پوستی را نشان داد.
استنشاق مخلوط گیاهی حاوی اسانس نعناع فلفلی علائم عفونت های تنفسی فوقانی را به حداقل رساند
بر اساس مطالعات، نعناع به صورت موضعی به کاهش خارش ناشی از بارداری کمک می کند. اگر باردار هستید، قبل از استفاده موضعی یا خوراکی با پزشک خود صحبت کنید.
در صورت استفاده موضعی ، در به حداقل رساندن تحریک پوستی مرتبط با اگزما کمک کننده است
یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که وقتی روی پوست سر استفاده شود، می تواند به رشد مو کمک می کند.
اسانس خوراکی رزماری (Rosmarinus officinalis)
رزماری یک گیاه رایج است که اغلب در باغچه های خانه کاشته می شود. نشان داده شده است که این گیاه فواید زیادی برای سلامتی دارد و طبق مقاله‌ای در نیویورک تایمز، رزماری نقش مهمی در رژیم غذایی یکی از سالم‌ترین و مسن‌ترین جمعیت‌های جهان دارد – (مردمانی که در آچیارولی ایتالیا زندگی می‌کنند). رزماری را می توان برای موارد زیر استفاده کرد:
می توان آن را به غذا از جمله سس، چاشنی گوشت ،غذا و سبزیجات اضافه کرد
یک مطالعه در سال 2017 نتیجه گرفت، “استنشاق اسانس رزماری باعث افزایش حافظه میشود
یک مطالعه در سال 2016 بر روی حیوانات انجام شد نشان داد که استفاده اسانس رزماری عملکرد مغز در افراد آسیب دیده بهبود یافته است.
یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که وقتی اسانس رزماری به صورت موضعی روی پوست سر استفاده شود، رشد مو بهبود یافته است. با این حال، شش ماه طول کشید تا رشد مشاهده شود.
استنشاق مخلوط گیاهی حاوی اسانس رزماری علائم عفونت دستگاه تنفسی فوقانی را به حداقل می رساند.
اسانس رزماری به شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم عضلانی در هنگام ماساژ کمک می کند
طبق مطالعات انجام شده رزماری یک آنتی اکسیدان قوی است
احتیاط: برخی ممکن است در صورت استفاده موضعی به این اسانس حساس باشند، ممکن است واکنش های پوستی رخ دهد
اسانس رزماری به خوبی با اسانس اسطوخودوس و نعناع ترکیب می شود.
اسانس خوراکی آویشن (Thymus vulgaris)
آویشن ، گیاهی باستانی با خواص دارویی است. مصریان در هنگام مومیایی کردن و رومیان در سرتاسر اروپا از آن برای کمک به پاکسازی محل زندگی استفاده می کردند. این گیاه دارویی اولین بار در پاپیروس عبرها، و در قالب یک متن پزشکی باستانی مربوط به قرن 16 قبل از میلاد پیدا شده است.
غده تیموس که به بلوغ سیستم ایمنی کمک می کند، به دلیل شباهت آن به برگ آویشن، تیموس نامیده شد. از قضا آویشن به مبارزه با عفونت ها کمک می کند و خواص ضد باکتریایی و هم ضد ویروسی دارد. تیمول یک ماده فعال شناخته شده این گیاه است.
می توان اسانس آویشن را به غذا از جمله سوپ، سس، به عنوان چاشنی و غیره اضافه کرد.
مصرف اسانس آویشن در حد اعتدال باشد. در دوز بالا ممکن است باعث ناراحتی معده شود
اسانس آویشن به خوبی با رزماری ترکیب می شود.
دستورالعمل استفاده از اسانس خوراکی
چند قطره از اسانس های خوراکی نام برده شده را در یک لیوان آب بریزید و به صورت خوراکی مصرف کنید.
همچنین می توانید با دیفیوزر استفاده کنید. 2-3 قطره را همراه با آب در دیفیوزر بریزید و استنشاق کنید.
سایر اسانس های خوراکی عبارت اند از:
اسانس وینتر گرین
اسانس نارنگی
اسانس علف لیمو
اسانس پرتقال
اسانس لیمو سنگی
اسانس جوز هندی
اسانس اسپیرمینت
در هنگام خرید اسانس خوراکی به چه نکاتی توجه کنیم؟
همه اسانس های موضعی برای استفاده خوراکی بی خطر نیستند و بالعکس.
اسانس خوراکی را از تولید کنندگان و برندهای معتبر تهیه کنید.
فقط به این دلیل که حقایق تغذیه ای روی شیشه اساسن وجود دارد، آن را برای مصرف خوراکی بی خطر نمی کند. اصطلاح «اسانس درمانی» therapeutic essential oil لزوماً بهتر از سایرین نیست، زیرا – اغلب اوقات برچسب‌گذاری صرفاً یک تاکتیک بازاریابی است.
فقط از اسانس هایی استفاده کنید که برای پخت و پز و خوردن در نظر گرفته شده اند , و در واقع گرید خوراکی دارند را بصورت خوراکی استفاده کنید و دستورالعمل های مربوط به رقیق سازی و دوز مناسب را دنبال کنید.
در صورت داشتن بیماری ،مصرف دارو و بارداری حتما قبل از خرید اسانس خوراکی با پزشک خود مشورت کنید.
بدانید که هر چقدر هم که ادعای سلامتی فریبنده باشد، هیچ اسانسی اکسیر جادویی برای سلامتی نیست. اسانس های خوراکی در صورت استفاده صحیح می‌توانند جایگاهی در برنامه سلامتی شما داشته باشند، اما هیچ اسانس یا ترکیبی نمی‌تواند جایگزین قدرت یک رژیم غذایی متعادل و متنوع شود.
چگونه از اسانس های خوراکی استفاده کنیم؟
اسانس های طبیعی بسیار غلیظ هستند، بنابراین باید در مقادیر کم استفاده شوند و هرگز رقیق نشده یا مستقیماً از بطری مصرف نشوند.
استفاده از اسانس های مرکبات به جای پوست مرکبات:
اسانس لیمو را جایگزین پوست لیمو، اسانس پرتقال را به جای پوست آن کنید.
در دستور العمل هایی که خواستار پوست یا پوست رنده شده مرکبات هستند، با یک هشتم قاشق چایخوری اسانس به جای 1 قاشق غذاخوری پوست شروع کنید.
استفاده از اسانس ها در آشپزی لذیذ:
برای اکثر اسانس هاس طبیعی، یک قطره جایگزین یک قاشق چای خوری گیاه خشک یا ادویه می شود.
برای طعم بهتر اسانس های گیاهی مانند آویشن، پونه کوهی (Origanum) و رزماری ، یک خلال دندان را در بطری فرو کنید و درست قبل از سرو در دستور غذای خود هم بزنید. اسانس های طعم‌دار قوی‌تر را می‌توان به مدت طولانی در سوپ‌ها و خورش‌ها اضافه کرد تا طعم ملایم‌تری ایجاد کند.
برای اسانس های گیاهی ملایم تر از 1 تا 2 قطره در پایان پخت و پز یا درست قبل از سرو استفاده کنید.
استفاده از اسانس خوراکی در شیرینی پزی:
اسانس های طبیعی حدود 3 تا 4 برابر قوی تر از طعم دهنده های عصاره مبتنی بر الکل هستند (عصاره طعمی است رقیق شده در الکل یا ترکیبی از الکل و آب).
برای جایگزینی اسانس های طبیعی به جای عصاره، با استفاده از ¼ قاشق چای خوری اسانس به جای 1 قاشق چای خوری عصاره شروع کنید. برخی از اسانس های طبیعی مانند میخک و نعناع فلفلی بسیار قوی هستند. توصیه می کنیم با مقدار کمتر شروع کنید.
همچنین میتوانید به جای خود قهوه از اسانس قهوه در شیرینی پزی های خود استفاده کنید.
استفاده از اسانس ها در شکلات سازی:
همه اسانس های گرید غذایی برای استفاده در شکلات و آب نبات مناسب هستند.
تقریباً یک چهارم تا یک دوم قاشق چایخوری در هر نیم کیلو شکلات یا روکش شکلات استفاده کنید. همچنین برای طعم دادن به آب نبات و فوندانت میتوانید از اسانس موز استفاده کنید.
برای استفاده، اسانس را به شکلات ذوب شده اضافه کنید و هم بزنید تا کاملا مخلوط شوند. هنگام استفاده از اسانس های گل یا گیاهی مانند اسطوخودوس و برگاموت، مقدار بسیار کمی از اسانس لازم است. توصیه می کنیم یک خلال دندان را در بطری فرو کنید و در شکلات ذوب شده هم بزنید. با این طعم ها، بهتر است با مقدار کمی شروع کنید و در صورت لزوم اضافه کنید.
اسانس گل محمدی از جمله اسانس های بسیار باارزش است که میتوانید آنرا در حلوا یا کاچی استفاده کنید و از عطر بی نظیر آن بهره مند شوید.
